De afgelopen jaren is er veel veranderd in de bouw en installatietechniek. De beschikbaarheid van mensen en materialen is een uitdaging geworden. Daarnaast ligt er steeds meer nadruk op duurzaamheid en circulariteit. Ook de rollen van opdrachtgevers en opdrachtnemers zijn veranderd. Zij zijn steeds meer naast elkaar komen te staan. Wat verandert dat aan de taken en de functie van projectleiders in de bouw? We vroegen het aan Danny Floren, docent bij de opleiding Projectleider bouw/installatietechniek bij Avans+.
Zo ging dat vroeger: traditioneel bouwen
‘Een jaar of 10, 15 geleden waren bouwprojecten nog heel traditioneel. De opdrachtgever maakte vooraf een compleet bestek, waarin alle aspecten van het project waren vastgelegd. Dat werd via een aanbesteding in de markt gezet en vervolgens gegund aan de goedkoopste partij. Die aanpak is inmiddels achterhaald.’
Zo gaat het nu: integrale samenwerking in bouwteams
‘Tegenwoordig wordt er steeds vaker integraal samengewerkt in bouwteams en geïntegreerde contractvormen, waarbij opdrachtgever en opdrachtnemer het ontwerp samen verder uitwerken. Beide partijen hebben daarin een heel andere rol. De opdrachtgever beperkt zich meer tot de hoofdlijnen en de uitgangspunten, en laat de nadere invulling van het ontwerp en de wijze van bouwen over aan de opdrachtnemer, die daarvoor wel de nodige speelruimte moet krijgen. Opdrachtnemers gaan op hun beurt veel meer de dialoog aan: wat is de meest ideale oplossing en hoe krijgen we iedereen daarin mee?’
Een nieuwe rol voor projectleiders in de bouw
‘Dat betekent een andere rol en andere taken en werkzaamheden voor projectleiders in de bouw. Het vraagt om generalisten die overal wat van afweten. Die niet alleen kundig zijn in bestekken en planningen uitvoeren, maar die juist ook meedenken, meebewegen en mensen meekrijgen. De bouwplaats heeft een ander type professional nodig. Mensen die onder meer uitstekende soft skills hebben om in een prettige sfeer naar consensus en een zo goed mogelijk resultaat toe te werken.’
Nieuwe vaardigheden
‘De huidige projectleiders in de bouw en de installatietechniek zijn vaak nog opgeleid voor de meer traditionele rol. Gelukkig voor hen zijn deze nieuwe rol en vaardigheden goed aan te leren. Bijvoorbeeld in de opleiding Projectleider bouw/installatietechniek, waar ik zelf lesgeef. Daarin nemen we hen mee in de nieuwste ontwikkelingen en in die nieuwe rol. Aan de hand van actuele voorbeelden en aanbestedingen laten we zien hoe hedendaagse projecten ingevuld en aangestuurd worden en ontwikkelen de deelnemers de vaardigheden om daar goed op in te spelen. Dat is het voordeel van docenten die zelf uit de praktijk komen.’
Nieuwe taken voor projectleiders in de bouw: stakeholders en risico’s
‘Een belangrijk leerpunt in de opleiding is het gestructureerd in kaart brengen van alle stakeholders en hun voornaamste belangen. Daar kun je als projectleider vervolgens zo veel mogelijk rekening mee houden tijdens het ontwerp- en bouwproces, zodat dit vlot en soepel verloopt. Denk bijvoorbeeld aan de belangen van de omwonenden. Daarnaast leren de deelnemers om alle risico’s in kaart te brengen en maatregelen te treffen om die zo veel mogelijk te vermijden. Een goede projectleider blust geen brandjes; hij voorkomt dat ze ontstaan door vooruit te denken en de juiste beheersmaatregelen te treffen. Daar bereiden we de deelnemers goed op voor.'
Duurzaamheid in de bouw en installatietechniek
‘Binnen de bouw en installatietechniek is duurzaamheid een actueel en relevant onderwerp. Daarom komt dit tijdens de opleiding in elke les terug. We bekijken op hoofdlijnen welke duurzame maatregelen je binnen bouwprojecten kunt treffen en hoe circulair inkopen en aanbesteden werkt. Denk bijvoorbeeld aan de vraag vanuit een woningbouwcorporatie om een deel van het woningbestand te renoveren en tegelijkertijd te verduurzamen. Daar gaan we dieper op in aan de hand van actuele casuïstiek, die de deelnemers deels zelf inbrengen.’
Uitwisseling van praktijkervaringen
‘Dat is meteen ook de kracht van deze opleiding, vind ik: de deelnemers leren van de docenten, maar vooral ook van elkaar. Zij komen uit een scala aan organisaties en hebben daar allemaal een andere rol. Het is leerzaam om daar samen over te praten en ervaringen vanuit de praktijk uit te wisselen. Ik stimuleer dat altijd tijdens de lessen.’
Persoonlijke ontwikkeling en zelfreflectie
‘Een andere grote plus is de nadruk op persoonlijke ontwikkeling in onze opleidingen. Doordat de deelnemers zichzelf beter leren presenteren en investeren in zelfreflectie, kunnen ze anderen beter meenemen in hun ideeën. Die combinatie van hard (de inhoud) en zacht (het proces) maakt de opleidingen Projectleider bouw of Projectleider installatietechniek zo waardevol. Projectleiders die de schoolbanken al enige tijd achter zich hebben gelaten, zou ik deze opleiding zeker aanraden. Die gaat je helpen om deze veranderende rol beter te pakken en nóg beter te worden in je werk.’
