Social media is niet meer weg te denken anno nu. Er wordt veel informatie gedeeld op deze online platforms en gebruikers reageren op elkaars informatie. Een groot deel van de gebruikers zijn nog jong. Om jeugdigen verantwoord gebruik te laten maken van social media is mediaopvoeding nodig. En daarom is Nickie Vialle (jeugdverpleegkundige en mediacoach afdeling Jeugdgezondheidszorg onderdeel van Jeugd en Gezin Gooi en Vechtstreek) van mening dat mediawijsheid een belangrijk onderwerp is in de preventieve zorg voor jeugdigen.
“Het gaat om mediawijsheid en daarvoor is mediaopvoeding nodig. Ouders hebben een verantwoordelijkheid om hun kinderen bewust en selectief met media te leren omgaan. Maar een goede voorlichting op scholen, een ingebedde leerlijn op school om de digitale geletterdheid te ontwikkelen, dat is net zo belangrijk! De jeugdverpleegkundige heeft een rol om dit bij scholen te stimuleren en kan een bijdrage geven door het geven van een gastles”.
Niet alleen nadelen aan social media
Gebruik van media heeft niet alleen maar negatieve kanten, zoals vaak ten onrechte wordt gesuggereerd. “Kinderen maken snel contact met elkaar en ervaren dit als een groot voordeel. Dat kan een gevoel van eenzaamheid of alleen zijn tegengaan. Social media geeft ook snel toegang tot een groot aanbod aan informatie. Het is voor kinderen een nieuwe manier om dingen te leren. Natuurlijk zijn er ook risico’s aan verbonden, zoals cyberpesten, grooming of sexting. Bij grooming worden jeugdigen benaderd voor seksueel contact via internet en bij sexting worden seksueel getinte teksten, foto’s of filmpjes verspreid van jeugdigen. Ook verslaving is een groot risico. Tot slot zijn er ook nog de lichamelijk gevolgen bij onzorgvuldig mediagebruik. Slaap- en concentratie problemen of te weinig beweging met als gevolg risico’s op overgewicht. Waar het om gaat is dat je ouders bewust maakt van hun verantwoordelijkheid in mediaopvoeding en hen coacht of ondersteunt in het maken van keuzes daarbij”.
Verantwoord omgaan met social media als verbeterplan
Nickie is zelf ook actief op social media en interesseert zich al langer voor het onderwerp. In 2014 heeft hij de postbacheloropleiding Jeugdverpleegkundige gevolgd, bij Avans⁺ in Utrecht. Voor de eindopdracht koos hij als onderwerp ‘mediawijsheid’ waarvoor hij een verbeterplan maakte. “Het was een enorme uitdaging om een plan te maken dat daadwerkelijk iets bij kon dragen aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg in mijn dagelijkse werk. Ik wist gelijk al dat het iets met ‘verantwoord omgaan met social media’ moest worden. Met mijn verbeterplan heb ik een voorstel kunnen doen om ‘het adviseren van mediagebruik onder kinderen’ op te nemen in ons afdelingsbeleid en jeugdverpleegkundigen te empoweren in het ondersteunen van ouders. Eigenlijk gaat het ook over het empoweren van ouders, zodat zij bewuste keuzes maken in de opvoeding van hun kinderen. Ik heb de implementatie van mijn plan mogen begeleiden en werd daarna al snel als deskundige geraadpleegd. De opleiding bij Avans⁺ heeft me geholpen om het onderwerp op een gedegen en professionele manier binnen onze organisatie op de agenda te zetten en te implementeren. Het heeft me geïnspireerd me nog verder te ontwikkelen tot mediacoach. Door het verbeterplan ben ik ook bij landelijke activiteiten op het gebied van social media betrokken geraakt. Het is enorm stimulerend om vanuit een overview mee te denken over het onderwerp.”
Nog veel winst te behalen in de wereld van mediawijsheid
JGZ-medewerkers, leerkrachten en leidsters van kinderopvang hebben steeds meer vragen over het gebruik van social media door kinderen. Niet iedere JGZ-medewerker weet raad met vragen over mediaopvoeding. De media ontwikkelingen gaan zo snel en kinderen zijn zo behendig in het begrijpen en toepassen van social media, dat het voor veel volwassenen nauwelijks is bij te benen. “Dat zie je terug in de praktijk van de jeugdgezondheidszorg. Veel jeugdverpleegkundigen en jeugdartsen vinden het lastig om vragen van ouders of jeugdigen zelf te beantwoorden. Zij zijn er niet mee opgegroeid. Vaak is de kennis over social media beperkt en hebben ze een te eenzijdig idee van de risico’s van mediagebruik. Het zou winst zijn als iedere JGZ-instelling een geschoolde mediacoach heeft voor mediagebruik en mediawijsheid, zodat de expertise geborgd wordt in de organisatie. We kunnen vanuit preventief oogpunt nog zoveel betekenen. Niet alleen door ouders bewust te maken van hun verantwoordelijkheid over mediaopvoeding en mediawijsheid maar ook door jeugdigen zelf goed voor te lichten, evenals scholen en kinderopvang.”
Benieuwd naar de opleiding Jeugdverpleegkundige die Nickie heeft gevolgd? Lees er meer over.
