Tom Peters zegt: “The number one failure of all enterprises is, too much talk, too little do” (bekijk de video hier). Dat geldt wat mij betreft ook voor leidinggeven. Leiderschap is een populair onderwerp bij adviseurs, wetenschappers en managementgoeroes. Over het verschil tussen leidinggeven en management, over wel of niet leidinggeven aan professionals, over coachend, authentiek en situationeel leiderschap, over leiderschapsstijlen en competenties. Daarbij staan de beste stuurlui meestal nog steeds aan wal.
Leiding geven of nemen?
Ik heb echter nog nooit een verhaal gelezen over de simpele betekenis van deze woorden. Leidinggeven bevat immers een werkwoord. Iets wat je moet doen en dat is in dit geval geven. Geven aan iemand anders die dan de leiding krijgt. Net als ouders die hun kind de eerste grote fiets geven. Dan is het echt de bedoeling dat het kind daar zelf op leert fietsen, maar de ouders zijn daarbij niet onbelangrijk. Zij hebben het kind niet alleen een fiets, maar ook het vertrouwen gegeven dat het nu zelfstandig kan leren fietsen.
In het verleden heb ik zeilinstructie gegeven. Toen ik daarmee begon had ik een begeleider die steeds zei wat ik moest doen en hoe ik dat moest overbrengen op leerlingen. Ik voelde de onzekerheid aan zijn kant en had niet het gevoel dat ik daar erg veel mee opschoot. Later kreeg ik een zeer ervaren instructeur, die mij alleen vroeg om te laten zien hoe ik instructie gaf en verder niets zei, maar wel aanwezig was. Dat straalt rust en vertrouwen uit wat misschien wel de essentie is van leidinggeven.
Het gaat om wat je doet!
Maar hoe verhoudt zich dat tot voorbeelden van grote leiders die wij kennen uit de geschiedenis? Dat zijn toch meestal mensen die zelf op de voorgrond staan en de leiding nemen. Ik denk bijvoorbeeld aan Gandhi, Mandela, Obama, Jack Welsch, Steve Jobs of Larry Page en leg ze op de meetlat van leiding geven of nemen. Natuurlijk zijn zij het symbool geworden van een beweging of organisatie maar de essentie is wat ze deden. Daar was ik helaas niet bij aanwezig maar ik kan me op basis van beelden en verhalen wel een voorstelling maken van het feit dat ze de leiding echt hebben gegeven. Altijd aanwezig, niet zelf de leiding nemen, maar rust en vertrouwen uitstralen in de mensen die het moeten doen.
Tenslotte ben ik er ook van overtuigd dat je niet een leider of symbool kunt worden in de geschiedenis zonder dat je goed kunt geven. Alleen met mooie praatjes en fascinerende uitspraken of speeches val je uiteindelijk toch door de mand. Uiteindelijk gaat het immers altijd om wat je doet en niet wat je zegt. Mensen die leiding nemen worden dictator en dat kun je lang volhouden maar zoals in deze tijd overduidelijk blijkt, niet voor altijd.
Coen Toebosch is Algemeen directeur bij Avans+ en geeft op dit blog regelmatig zijn visie op onderwerpen gerelateerd aan opleiden en ontwikkelen.
