Iedere HPLC‑gebruiker moet in de dagelijkse routine rekening houden met mogelijke storingen en/of afwijkende analyse resultaten. Het oplossen van problemen (Trouble shooting) hoort onlosmakelijk bij het werk van de analist.
Maar hoe pak je dat aan? Hoe voorkom je ongecontroleerd zoeken naar de de oorzaak en het in het hulpeloos draaien aan knoppen, het vervangen van al dan niet kapotte onderdelen, en een onjuiste interpretatie van de resultaten. Het is dan ook van belang om structuur aan te brengen in het oplossen van storingen en problemen.
Een succesvolle aanpak kunnen we samenvatten in vier kernbegrippen:
- Achtergrondkennis
- Signalering
- Herleidbaarheid
- Systematiek
Achtergrondkennis
Trouble shooting vereist allereerst voldoende achtergrondkennis van de totale HPLC analyse en de apparatuur. Dat betreft uiteraard kolommen, injectiesystemen, detectoren en solventen, maar ook de chemie achter de scheidingsprocessen. Pas als je begrijpt wat er in het systeem kan gebeuren, kan je tot een efficiënte probleemanalyse komen.
Signalering
Het klinkt logisch, maar probleemoplossing begint bij het signaleren en het herkennen van de storing. Dat is niet altijd even makkelijk. De belangrijkste bron van informatie, naast de status van uw systeem (te verkrijgen via de software van uw datasysteem) is uiteraard het chromatogram. Een goed referentie chromatogram van de betreffende test of analyse is daarbij onontbeerlijk!
Herleidbaarheid
Wanneer is de mobiele fase of de kolom voor het laatst vervangen? Is er iets aan het instrument veranderd? Wanneer was de laatste servicebeurt van het apparaat? Hoe zijn de controlemonsters bijgehouden (Shewart cart)? Kwaliteitsnormen stellen steeds hogere eisen aan de herleidbaarheid van deze informatie. De resultaten van eerder uitgevoerde System Suitability Tests (SST) vormen een prima bron voor het vinden van de oorzaak van een storing. In een SST worden immers alle minder veranderlijke en/of kritische zaken rondom een analyse en een instrument regelmatig getest en gedocumenteerd. Zo kan een SST (chromatogram!) als referentiekader dienen. Vergelijking met controlekaarten laat al snel zien of een resultaat afwijkt van de specificaties en of er sprake is van een trend.
Systematiek
Als na een vluchtige eerste controle het probleem nog niet is opgelost, moet systematisch nagegaan worden, waar de storing vandaan kan komen. Een fout hoeft zich niet te beperken tot de HPLC analyse zelf, dus in principe moet het totale analysetraject bekeken en gecontroleerd worden en, indien van toepassing, ook de monstervoorbewerking. Dus vanaf de kwaliteit van de sample vials tot en met het papier van de printer. Daarbij is het verstandig om het gehele instrument van voor naar achter te controleren. Het is handig daarvoor onderstaande checklist te gebruiken.
EERSTE CONTROLE HPLC SYSTEEM (Checklist)
- Diverse instellingen van de apparatuur en datasysteem (methode)
- Alle aansluitingen/leidingen
- Inhoud solvent reservoirs
- Druk(profiel)
- Kolom flow/debiet
- Kolom soort
- Juiste mobiele fase/gradiënt samenstelling
- Detector signaal
- Injectie/autosampler
- Soort monster/standaard
- Solvent ontgassing
- Lekkages/verstoppingen
- Temperatuur kolom en solventen
Aan de hand van deze lijst kan men snel zoveel mogelijk alle onderdelen van het HPLC systeem controleren om na te gaan of de meest voor de hand liggende oorzaken inderdaad uitgesloten kunnen worden.
Simpelweg herhalen van de analyse wordt nog wel eens gedaan, maar is vaak minder zinvol. Wel is het soms verstandig om alleen een blanco solvent te injecteren of een gradiënt uit te voeren zonder injectie. Op basis daarvan zou een aantal punten van de checklist overgeslagen kunnen worden. Hierin schuilt wel het risico, dat men een aantal zinvolle controles overslaat en het daardoor juist langer duurt eer de oorzaak gevonden wordt.
Uiteraard is er nog veel meer te vertellen over dit onderwerp. Hieraan wordt in onze cursus Trouble Shooting HPLC veel aandacht besteed. Zowel in de theoriesessies als tijdens het praktijkgedeelte van de cursus wordt daarbij veel geoefend met concrete en reële problemen.
