"Vorig jaar ben ik in China geweest om laboratoriumonderzoekers een training te geven. Dat is toch wel even wat anders dan mijn werk als onderzoeker en analist” vertelt Joost Memelink, HBO research analist bij Wageningen RIKILT (onderdeel van Wageningen University & Research). “Het was de eerste keer dat ik een training gaf. En daarbij speelden ook nog de taalbarrière van het Engels en de cultuurverschillen een rol. Ik vroeg me af: Komt het eigenlijk wel goed aan wat ik vertel?"
De deelnemers aan de training hadden één gemene deler; ze waren allemaal werkzaam in een laboratorium, maar wel in heel uiteenlopende branches. Een deelnemer deed bijvoorbeeld onderzoek naar zware metalen, een ander werkte met embryo bevruchting en weer iemand anders hield zich bezig met de kweek van zaden en bollen. Het is interessant om het werk dan vanuit verschillende oogpunten te benaderen en te zien hoe collega’s hiermee omgaan. Het sparren met collega’s heeft hier echt toegevoegde waarde.
Communicatie is een heel belangrijk onderdeel in deze opleiding. Je leert in de training dat er grofweg vier schillende types mensen zijn qua karakter. Daardoor krijg je snel in de gaten wat voor type je voor je hebt en hoe je daarop in kunt spelen. De één is meer introvert, de ander extravert. Stel dat je Trump tegenover je hebt, een extraverte, dominante man, die jou wel even vertelt hoe we het allemaal gaan doen. Daar reageer je anders op dan op een grapjas, type Jochem Myjer.
Of hoe reageer je in bepaalde situaties? De docent liet ons een situatie uit zijn eigen praktijk ervaren van een deelnemer die te laat binnenkomt. De ene keer kwam hij heel timide binnen, de andere keer met veel bravoure of heel ongeïnteresseerd. Daar reageerde iedereen verschillend op. Heel leerzaam om dan met elkaar te bepalen wat dan een adequate reactie zou zijn. Want het gaat er natuurlijk om dat jouw reactie het gewenste effect heeft. Die persoon voelt zich welkom, maar respecteert ook de wens van de docent om op tijd te beginnen.
Voor mij was natuurlijk de vraag ‘breng ik op de juiste wijze mijn verhaal over, zodat de kennis ook beklijft bij de deelnemers?’. Voor deze vaardigheden waar ik in eerste instantie naar op zoek was heb ik goede tools aangereikt gekregen. Handige trucjes om dingen beter te onthouden, te herhalen en samen te vatten. Ook de rol van jou als docent werd besproken: Hoe houd je iedereen bij de les? Hoe merk je of iedereen het snapt? Hoe ga je om met de verschillende typen in je groep? Door te reflecteren werd ik me bewust van mijn eigen gedrag. Wanneer haak ik af in een verhaal? Hoe merk ik dat iemand anders afhaakt? Dat kan ik meenemen als ik zelf voor een groep sta.
Ik ben heel blij met de opleiding, ik heb er veel aan gehad. De praktijkgerichte aanpak in de opleiding werkt goed. De opdracht omvat het voorbereiden van een leeractiviteit vanuit je eigen werkomgeving, die je uiteindelijk gaat uitvoeren en filmen. De opleiding duurde drie dagen: de eerste twee dagen aaneengesloten en een paar weken later dag drie. Dat heb ik als heel positief ervaren. Op deze manier kun je tussendoor reflecteren op alle informatie. Ik merkte dat veel deelnemers op dag twee op dezelfde dingen terug kwamen, daar wilden we meer over weten.
Dag 3 stond in het teken van de praktijk. De opdracht was een “collega” in te werken volgens een bepaalde methode. Deze situatie werd gefilmd waarbij zowel jij als de deelnemer in beeld werden gebracht. Op deze manier had het heel veel effect, het ging immers om een echte praktijksituatie. De film werd vervolgens samen met de mededeelnemers besproken en er werd feedback gegeven aan elkaar.
Ik werd me er door de video bewust van dat ik steeds moet blijven toetsen welke kennis iemand heeft. Zonder dat het op een kruisverhoor gaat lijken. Dan vraag je tussendoor: ‘Waarom pak je het zo aan?’. Zo leer je het denkproces van die persoon kennen en kun je daarop inspelen. Beroepsmatig redeneren, noemen ze dat.
Lichaamstaal is ook belangrijk. Iemand kan wel ‘ja’ zeggen dat hij het snapt, maar is dat echt zo? Ik had niet gemerkt dat mijn collega mijn uitleg niet snapte, anderen zagen het wel in de video aan zijn lichaamstaal . Dat is ook een belangrijke les als ik weer in China ga lesgeven. Chinezen zijn veel introverter dan Nederlanders, geven niet snel toe dat de uitleg niet duidelijk is of durven geen vragen te stellen.
