Het aantal ouderen dat zorg nodig heeft, neemt nog steeds toe. Voor zorgorganisaties is het daardoor een uitdaging om aan voldoende personeel met de juiste kennis en kunde te komen. Een deel van de oplossing ligt bij gespecialiseerde verpleegkundige opleidingen, zoals Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige (SPV). Bij tanteLouise werkt inmiddels een volledig behandelteam met SPV’en. Carina Veraart en Natalie Kil-van Gaans maken deel uit van dit team en volgden hun opleiding beiden bij Avans+. Wat zien zij als de meerwaarde van deze opleiding en van de functie van SPV binnen de verpleeg- en verzorgingshuizen en de thuiszorg (VVT)? ‘De SPV is onmisbaar om de ouderenzorg toekomstbestendig te organiseren.’
SPV in de ouderenzorg
SPV’en worden steeds belangrijker in de ouderenzorg en waren in het verleden vooral werkzaam binnen de ggz. Carina: ‘Toen ik de opleiding volgde in 2009, was ik de eerste deelnemer vanuit de VVT. Ik realiseerde me toen al dat deze expertise ook waardevol is om binnen de VVT zélf in huis te hebben. Veel ouderen hebben hier immers baat bij. Door hun hoge leeftijd hebben zij meerdere aandoeningen tegelijk, vaak ook psychische klachten. Voorheen deden we daarvoor een beroep op externen. Door veranderingen in de wetgeving worden ouderen nu niet altijd meer opgenomen binnen de ggz, terwijl ze wel klachten hebben die daarbij passen. Inmiddels hebben we hier zelf een behandelteam voor opgericht.’
Omscholen voor ouderenzorg
Natalie is een van de leden van dat team nadat zij is omgeschoold voor de ouderenzorg. Zij werkte jarenlang bij een hospice en maakte ruim 4 jaar geleden de overstap naar het SPV-team van tanteLouise. ‘Tijdens de opleiding SPV, die ik 1,5 jaar geleden heb afgrond, heb ik vooral veel opgestoken over gespreksvoering. Ik heb ook bij andere deelnemers meegekeken hoe zij dit in hun werk doen. Dat was heel leerzaam. Daarnaast heb ik ontdekt hoe belangrijk het is om bij cliënten thuis te gaan kijken. Daardoor krijg je een veel beter beeld van hun situatie. Bij een vermoeden van psychiatrische problematiek gaat er altijd een SPV mee op huisbezoek voorafgaand aan de opname om de vraag achter de vraag te achterhalen. Ik heb vooral goed leren luisteren: wat zegt een cliënt of naaste – en wat zegt hij of zij niet? Dat sociale aspect – de S van SPV – is cruciaal. Wij zetten ons in om het netwerk om een oudere heen in te schakelen.’
Werken als een behandelaar
‘Werken in een SPV-team is anders dan je als verpleegkundige gewend bent’, legt Carina uit. ‘Het is een behandelteam, dus je moet ook een rol als behandelaar pakken. Omdat dit zo belangrijk is, lopen nieuwe collega’s eerst een tijd mee in ons team. Daarnaast faciliteren we mensen zo goed mogelijk om de juiste kennis en kunde op te doen, onder meer via de opleiding SPV. Vanuit tanteLouise helpen we verder om een passende stageplek te vinden om ervaring op te doen met ambulant of in een crisisdienst werken. Dat regelen we steeds meer op managementniveau met onze partners. Stage-uren tellen bij ons bovendien als werktijd. Juist omdat de functie van SPV cruciaal is, stellen we als organisatie ook eisen aan het opleidingsniveau. Al onze vacatures zijn op hbo-niveau, waarbij we mensen zoeken die minstens 2 jaar gediplomeerd zijn voordat ze de opleiding tot SPV starten en die ervaring hebben binnen de psychiatrie.’
Jezelf overbodig maken
Natalie: ‘De functie van SPV vraagt om een verandering van mindset. Als verpleegkundige doe je alles zelf. Als SPV zorg je ervoor dat het netwerk van een oudere is toegerust om diegene op de juiste manier te ondersteunen. Je zorgt er feitelijk voor dat ze jou steeds minder nodig hebben en zelf aan de slag kunnen. De intensiteit van de ondersteuning neemt dan ook af. Verder heb ik meer leren vertrouwen op de expertise van mijn team. Ik hoef niet alles zelf te weten als ik weet welke collega ik voor specifieke zaken kan raadplegen.’
Vertrouwen opbouwen
Carina: ‘Als SPV moet je leren om buiten de lijntjes te kleuren en inzien dat protocollen een goede basis zijn, maar dat je soms andere dingen eerst moet doen. Contact maken, vertrouwen opbouwen. Door daar voldoende tijd voor te nemen, verloopt het vervolg van de behandeling makkelijker. Gelukkig hebben we binnen de VVT wat minder te maken met prestatiedruk en uren registeren.’
Ouderenzorg opleiding: Voorbereid op de ouderenzorg
‘De opleiding SPV heeft mij veel kennis en kunde opgeleverd om binnen de ouderenzorg aan de slag te gaan’, zegt Natalie. ‘Ik heb ook veel gehad aan het bespreken van casuïstiek met andere deelnemers. Zelf heb ik de opleiding gedaan in coronatijd. Ik vond het knap hoe Avans+ hierop inspeelde. Zij hebben deze opleiding, waarin menselijk contact zo centraal staat, tóch digitaal aangeboden zonder dat ik het gevoel kreeg dat ik veel gemist heb.’
Meekijken en kennis uitwisselen
Carina was tijdens haar opleiding nog een vreemde eend in de bijt. ‘Ik heb destijds veel geleerd en kennis uitgewisseld met collega’s vanuit de ggz. Ik kon ook veel vertellen over hoe het er binnen de VVT aan toegaat, wat voor hen een onbekende wereld was. Het is leerzaam om zo met elkaar mee te kunnen kijken. Ik ben trots op wat we de afgelopen jaren samen bereikt hebben. Ons team staat en heeft bestaansrecht. We voegen echt wat toe voor onze cliënten. Het is fijn dat de opleiding SPV is toegespitst op wat we binnen de ouderenzorg nodig hebben.’
Pionieren
Natalie: ‘Ik zou deze opleiding zeker aanraden. Je moet het trouwens wel leuk vinden om te pionieren en deel uit te maken van een lerend proces. De casuïstiek waarmee je te maken krijgt, is minstens net zo complex als binnen de ggz. Het is daarom zeker een pre als je al ervaring hebt binnen de ouderenzorg. Daarom faciliteert tanteLouise ook dat we mensen intern opleiden.’
Toekomstbestendige ouderenzorg
Carina: ‘Met deze opleiding helpt Avans+ zorgorganisaties als tanteLouise om in te spelen op een toekomst waarin ouderen steeds langer thuis blijven wonen en SPV’en niet alleen intramuraal werken binnen de VVT-sector, maar ook steeds meer extramuraal. De meerwaarde van de SPV neemt toe. Zij hebben de kennis en vaardigheden om mee te bewegen met deze maatschappelijke ontwikkeling. Zo kunnen we de ouderenzorg samen toekomstbestendig organiseren.’
Alle details over onze opleidingen in de psychiatrische zorg vind je in de brochure. Heb je nog vragen of wil je graag sparren over wat de beste opleidingskeuze is voor jou? Vraag dan een adviesgesprek aan of bezoek een (online) voorlichting. We helpen je graag. Wil je meer lezen? Lees de de blog over de coördinerende rol van een SPV.
