Een zorgprofessional is nergens zonder goede praktijkkennis. Tijdens de opleiding POH-GGZ komen ervaringsdeskundigen aan het woord: mensen met ervaring in het omgaan met en het herstellen van psychische en/of fysieke problematiek. Met deze ervaringsdeskundigen haalt Avans+ de praktijk binnen en kunnen deelnemers oefenen met realistische beroepssituaties. Sandra Vis is zo’n ervaringsdeskundige en vertelt over haar rol.
“De zorgprofessional heeft geleerd systematisch gegevens te verzamelen en door logisch na te denken oplossingsgericht te werk te gaan. Dat is niet per definitie de richting die een cliënt in gedachten heeft. De logica van de cliënt kan tot heel andere uitkomsten leiden dan de logica van de behandelaar. Ik heb dit regelmatig meegemaakt in de periode dat ik als ervaringswerker in een FACT-team (Flexible Assertive Community Treatment) werkzaam ben geweest.”
Logica van behandelaar en cliënt
“Daar waar de psychiater iemand antipsychotica voorschrijft om klachten ten gevolge van manische depressiviteit te verminderen, wil de cliënt (vanwege de bijwerkingen van de medicijnen) daarmee stoppen zodra de klachten hanteerbaar beginnen te worden. ‘Ik heb meer last dan plezier van die pillen’, klinkt het dan.”
“Een ander voorbeeld: doordat een cliënt zich afhankelijk voelt van de hulpverlening, durft hij niet altijd eerlijk te zijn tegenover de behandelaars. ‘Ik ben bang om gestraft te worden. Straks willen ze me niet meer helpen’, geeft één van de cliënten aan wanneer ik vraag waarom hij wel aan mij vertelt waarom hij niet gaat sporten. Dit terwijl hij aan de SPV’er die dit (onder andere vanwege zijn worsteling met overgewicht) voor hem geregeld heeft, wisselende ‘smoezen’ geeft.”
“Mij vertelt hij: ‘Ik wil wel sporten maar mijn lichaam zit niet goed in elkaar: mijn hoofd staat scheef, mijn voeten en handen zitten op de verkeerde plek. Ik ben bang dat andere mensen dat ook zien en me uitlachen. Ik praat er liever niet over, want dan denken ze dat ik gek ben. Bij jou ben ik niet bang om veroordeeld te worden, omdat jij het begrijpt.’ Wanneer ik dit in het team bespreek, blijkt men weliswaar op de hoogte van zijn vertekend lichaamsbeeld, maar zich niet gerealiseerd te hebben welke impact dit op het dagelijks leven van de cliënt heeft.”
Onwil of onbegrip?
“Als ervaringswerker in een FACT-team heb ik veel cliënten geholpen zich meer uit te spreken naar de behandelaars, maar ook de behandelaars geholpen om de cliënten beter te verstaan. Hulpverleners kunnen de neiging hebben om gedrag van cliënten te problematiseren en te labelen als ‘onwil’. Wanneer behandelaars zich meer bewust zouden zijn van hun eigen kwetsbaarheden en onvolkomenheden, zouden ze wellicht milder oordelen.”
Krachten bundelen
“Voor mensen die met psychische klachten worstelen, kan de kracht van ervaringsdeskundigen in combinatie met de deskundigheid van zorgprofessionals bijdragen aan een persoonsgerichte behandeling en ondersteuning. De behandeling is dan zoveel mogelijk gericht op het nastreven van persoonlijke doelen plus het ontwikkelen van vaardigheden, zelfinzicht en netwerken om deze doelen te behalen. Wanneer het (zorg)aanbod aansluit bij de persoonlijke wensen van cliënten, wordt de kans op succeservaringen vergroot. Die succeservaringen dragen bij aan een positiever zelf- en mensbeeld, vergroot vertrouwen in zichzelf én het behandelteam. Dat is de boodschap die ik altijd probeer mee te geven aan deelnemers van de opleiding POH-GGZ. Deze manier van werken geeft niet alleen positieve energie aan de cliënten, maar ook aan mijzelf. Het is fijn om mensen blij te zien zijn met zichzelf. Dat geeft een kick en maakt dat ook ik een goed gevoel over mezelf heb. Die kick gun ik de zorgprofessionals ook!”
Sandra Vis is een ervaringsdeskundige voor de opleiding POH-GGZ. Avans+ zet ervaringsdeskundigen in: mensen met ervaring in het omgaan met en het herstellen van psychische en/of fysieke problematiek. Zij zijn geschoold om anderen te helpen in hun herstelproces. Met deze ervaringsdeskundigen haalt Avans+ de praktijk binnen en kunnen deelnemers oefenen met realistische beroepssituaties.
