Waarom een risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) voor het laboratorium
In zijn algemeenheid is een risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) een belangrijk basisstuk voor elk bedrijf. Het geeft een middel om op een gestructureerde wijze aan verdere verbetering van werkomstandigheden te werken. Voor laboratoria is een RI&E extra belangrijk. In een laboratorium speelt immers een veelheid aan gevaarbronnen en daarmee aan potentiële risico’s. Het gaat hier niet alleen om standaardzaken als beeldschermwerk, binnenklimaat en PSA. Juist veel andersoortige bronnen van gevaar kunnen aanwezig zijn en voor medewerkers een risico opleveren.
Bronnen van gevaar
Voorbeelden van die gevaarbronnen binnen laboratoria zijn gevaarlijke stoffen, micro-organismen, elektrische apparatuur, UV-licht, gassen, (fijn)stof, laserapparatuur, mechanische gevaren bij apparatuur en bijvoorbeeld geluidsbronnen. Bij de gevaarlijke (chemische) stoffen bestaat bovendien de kans dat de effecten van de een bepaalde stof versterkt worden, door de blootstelling aan andere stoffen.
Qua risico’s kunnen deze gevaarbronnen leiden tot directe gezondheidseffecten, maar ook tot lange termijneffecten. Die laatste zijn eigenlijk sluipmoordenaars omdat de laboratoriummedewerkers daar in beginsel vele jaren geen effect van ondervinden.
Het lange termijn gezondheidseffect
In het kader van de laatste berichtgeving over personeel bij defensie (blootstelling aan benzeen en chroom-6), de politie (blootstelling aan kruitdampen tijdens schietoefeningen) en brandweerpersoneel (blootstelling aan rookgassen), wordt steeds duidelijker dat met name die lange termijneffecten grote implicaties op de gezondheid van bepaalde beroepsgroepen hebben.
Het gebruik van stoffen met lange termijn gezondheidseffecten maakt laboratoria tot potentieel onveilige werkplekken. Aan de andere kant kunnen laboratoria in relatie tot andersoortige werkplekken juist tot een van de meest veilige werkplekken behoren. Dit omdat juist in laboratoria, vaak zeer goede veiligheidsvoorzieningen getroffen zijn en er relatief goed opgeleid personeel werkt.
Het belang van actuele RI&E kennis
In een RI&E kunnen al deze zaken aan de orde komen. Per thema zijn er aparte instrumenten om alle gevaarbronnen en risico’s goed te beschrijven en inzichtelijk te maken.
Het is daarom belangrijk dat de kennis van laboranten actueel is op dit gebied. Aangeraden wordt hiervoor een cursus te volgen, waarin tevens aandacht wordt besteed aan methoden en tips hoe, op basis van de inventarisatie (RI&E), verbetermaatregelen kunnen worden getroffen. Naast het treffen van technische maatregelen is het daarbij van groot belang hoe laboratoriummedewerkers gestimuleerd kunnen worden om zich aan alle veiligheidsregels te houden.
Wim van Alphen is gastdocent bij Avans+ voor de cursussen RI&E voor het laboratorium en de cursus Opslag gevaarlijke stoffen op het lab.
