Het onderwijs is volop in beweging. Dit is deel 4 uit een serie blogs van Ton Bruining, examinator van de Master leiderschap in onderwijs. Hij gaat in deze serie onder andere in op de behoefte aan meer nieuwsgierigheid, diepgang en bestuurskracht in het onderwijs. In deze blog licht hij toe wat de meerwaarde van bestuurskracht is voor het onderwijs. Ook onze docent Stéphane Cépèro geeft hier zijn visie op.
“Bestuurders zijn verantwoordelijk voor goed onderwijs voor alle leerlingen”, stelt Ton Bruining. “Zij moeten ervoor zorgen dat de onderwijskwaliteit op de aangesloten scholen geborgd is. Dat is een grote verantwoordelijkheid. Goed onderwijs vraagt om een soepele samenwerking tussen de bestuurders en de andere betrokkenen, zoals schoolleiders. Daarom besteden we hier in de Master leiderschap in onderwijs nadrukkelijk aandacht aan.”
Hitteschild
“De meerwaarde van bestuurders is soms lastig uit te leggen”, vult Stéphane Cépèro aan. “Veel leerkrachten zouden het liefst zien dat iedere beschikbare euro aan de leerlingen wordt besteed en ik kan me die wens goed indenken. Toch vormen bestuurders een onmisbare schakel in het geheel. Zij vormen als het ware een hitteschild tussen de werkvloer en de ‘boze buitenwereld’. Een voorbeeld hiervan is onze overheid die de neiging heeft om maatschappelijke vraagstukken op het bordje van het onderwijs te droppen. Zij verwacht dat wij allerlei extra taken op ons nemen die niet tot onze core business horen en waarvoor we ook vaak de benodigde middelen niet krijgen. Bestuurders houden hun organisatie in zo’n geval op koers en uit de wind.”
Toegevoegde waarde
“Dat vraagt om krachtige, integere bestuurders met goede contacten op de werkvloer. In de module Bestuurlijk handelen ga ik met de deelnemers dieper in op het werk van bestuurders. Wat doen die precies? En wat is de toegevoegde waarde daarvan voor het onderwijs? Daarbij komen onder meer de kwaliteit en de continuïteit van het onderwijs aan de orde. Daarnaast verdiepen de deelnemers zich in de verschillende perspectieven. Waar een schoolleider vooral kijkt naar de belangen van zijn eigen school, neemt een bestuurder soms heel andere beslissingen die in het belang zijn van het grotere geheel. Zo leren de deelnemers zaken van een andere kant te zien.”
Vrijmoedig spreken
Ton Bruining: “De kwaliteit van het onderwijs staat of valt met de bereidheid van alle belanghebbenden om kritisch naar hun eigen werk te kijken. In het oude Griekenland gold de regel van vrijmoedig spreken. Wanneer een krijger tijdens een oorlog vond dat het strijdplan van de koning niet deugde, dan had hij de plicht om dit aan de orde te stellen. Dit vrijmoedig spreken werkt natuurlijk alléén wanneer de andere kant ook bereid is om vrijmoedig te luisteren.”
Kritische vragen stellen
“In mijn werk als bestuurder kom ik op veel scholen”, vertelt Stéphane Cépèro. “Daarbij stimuleer ik de leerkrachten en schoolleiders altijd om vrijmoedig te spreken. Zij zijn immers de ogen en oren van de organisatie en kunnen ons helpen om nóg beter te worden. Ik behandel met de deelnemers aan de module Financiën ook altijd de jaarrekening van hun eigen onderwijsorganisatie. Vervolgens daag ik ze uit kritische vragen te stellen aan hun bestuurder. Zo komen de deelnemers tot meer inzicht en reflectie.”
Besturingsfilosofie
“Een tip die ik de deelnemers meegeef, is: vraag je bestuurder eens naar de besturingsfilosofie. Hij of zij bestuurt de organisatie immers vanuit een bepaalde visie. Het kan leerzaam zijn om hierover met elkaar in contact te komen. Zo ontdek je onder meer welke keuzes bestuurders maken op het gebied van de inrichting van de organisatie en de cultuur – en waarom. En dat zorgt weer voor meer begrip voor bestuurders, die ook weleens besluiten moeten nemen die misschien niet in het voordeel zijn van een specifieke school, maar wel voor het grotere geheel. Zo zorgen alle betrokkenen samen voor goed, toekomstbestendig onderwijs.”
Ton Bruining is examinator van de Master leiderschap in onderwijs bij de schoolleiders opleidingen van Avans+.
Stéphane Cépèro is docent bij de Master leiderschap in onderwijs en de MBA bij Avans+. Hij deelt zijn kennis graag met de deelnemers en houdt zo ook zijn eigen kennis actueel. Daarnaast is hij bestuurder bij Lowys Porquin, een overkoepelende stichting met meer dan 30 basisscholen en locaties voor kinderopvang.
