De wijkverpleegkundige bestaat niet meer. Tenminste, niet in de vorm zoals deze ooit was. Veranderingen en ontwikkelingen kloppen aan de deur van de zorg, zoals de verschuiving van complexe zorgvragen naar de eerstelijns gezondheidszorg. En daar weet de wijkverpleegkundige niet aan te ontkomen. Tijd voor een eigentijdse wijkverpleegkundige, eentje met maar liefst 8 heel duidelijke rollen.
Toename aantal kwetsbare ouderen
Eerst een schets van de context. Want wat zijn die veranderingen dan? Hier volgen de 3 belangrijkste op een rijtje. Het aantal kwetsbare ouderen neemt de komende jaren fors toe en dat betekent voor wijkverpleegkundigen dat zij in toenemende mate geconfronteerd worden met complexe zorgvragen van (veelal alleenwonende) kwetsbare ouderen met diverse sociale en culturele achtergronden. Een cliëntengroep die enerzijds graag langer dan voorheen thuis wil blijven wonen en voor wie anderzijds de mogelijkheden voor opname in een intramurale instelling drastisch is afgenomen.
Verschuiving van accent in de zorg
Door veranderende opvattingen over gezondheid ligt het accent op gezondheid en gedrag, in plaats van op ziekte en zorg. Van wijkverpleegkundigen wordt verwacht cliënten zo lang mogelijk te ondersteunen in zelfredzaamheid en eigen kracht, om de instroom naar gespecialiseerde zorg te beperken. Belangrijk daarbij is dat de wijkverpleegkundige de (on)mogelijkheden van en voor cliënt en diens naaste(n) in kaart brengt en daarbij oog heeft voor wat de cliënt als kwaliteit van leven ervaart.
Meer initiatief verwacht van zorgvragers
In de huidige participerende samenleving wordt van zorgvragers verwacht zelf regie te voeren en hun netwerk in te zetten. Dit vraagt van wijkverpleegkundigen cliënten daarin te ondersteunen en de beschikbare middelen effectief en efficiënt in te zetten. Op basis van onder andere deze gegevens kunnen effectieve interventies worden ingezet die cliënt en diens naaste(n) helpen zo lang mogelijk thuis te wonen.
8 rollen van de wijkverpleegkundige Maatschappij en Gezondheid
De ontwikkelingen vragen om een totaal andere soort wijkverpleegkundige, namelijk de wijkverpleegkundige Maatschappij en Gezondheid (M&G). Een wijkverpleegkundige met 8 heel duidelijke rollen.
De wijkverpleegkundige M&G:
- Zet in op care, is poortwachter voor cure
De wijkverpleegkundige M&G combineert preventie en zorg door in te zetten op care en poortwachter te zijn voor de cure. Om instroom naar gespecialiseerde zorg te voorkomen en/of te beperken, ondersteunt de wijkverpleegkundige M&G cliënten in het voorkomen van gezondheid- en/of opvoedproblemen, draagt de wijkverpleegkundige bij aan het normaliseren van gezondheid- en opvoedproblemen en/of ondersteunt zij hen bij het zo goed mogelijk inpassen van de gevolgen van ziekte of beperkingen in hun dagelijks leven. - Ondersteunt cliënten in benutten van eigen kracht en zelfregie
De wijkverpleegkundige M&G ondersteunt cliënten in het benutten van eigen kracht en zelfregie, door met hen en hun naaste(n) in dialoog af te stemmen wat hun zorgvraag is en welk aanbod daarbij gewenst en gepast is. Ook betrekt de wijkverpleegkundige hen door voorlichting en instructies en coacht hen in het nemen van regie. Waar nodig regisseert de wijkverpleegkundige zelf de zorg. - Is zelfstandig en zelfverantwoordelijk
De wijkverpleegkundige M&G werkt zelfstandig en is zelfverantwoordelijk. De wijkverpleegkundige kan daarin kwaliteit van zorg waarborgen doordat zij wetenschappelijke kennis toepast in de praktijk, met behulp van richtlijnen en standaarden en zich bewust toont van de professionele standaard.Zij werkt op basis van klinische besluitvorming en verheldert in afstemming met cliënten en diens naaste(n) de zorgvraag, geeft inzicht in het voorkomen van gezondheidsproblemen en indiceert en organiseert een integraal- en passend aanbod, al dan niet vanuit netwerkorganisaties.
De wijkverpleegkundige kijkt daarbij vanuit een brede blik naar gezondheid en gedrag van cliënten, uitgaande van de verschillende milieus waarin men leeft. Ze is in staat effectief en doelmatig om te gaan met de beschikbare middelen en kan verantwoording afleggen voor de ingezette zorg.
- Werkt samen met andere zorgprofessionals
De wijkverpleegkundige M&G werkt samen met andere betrokken zorgprofessionals, al dan niet vanuit netwerkorganisaties. De wijkverpleegkundige participeert in multidisciplinaire en multisectorale overleggen en stelt zich op als een actieve schakel tussen de cliënt en diens naaste(n) en de verschillende professionals. De wijkverpleegkundige is toegankelijk voor cliënten en diens naaste(n), komt bij hen achter de voordeur, kent de structuren binnen de gezondheidszorg, gemeenten en welzijnsorganisaties en is hierdoor goed in staat om effectief door te verwijzen of andere (gespecialiseerde) professionals in te schakelen. - Vormt een zichtbare schakel in de buurt
De wijkverpleegkundige M&G werkt individugericht, groepsgericht en samenlevingsgericht en heeft oog voor wensen en vragen van cliënten en voor hetgeen er in de wijk gebeurt. De wijkverpleegkundige vormt een zichtbare schakel in de buurt. De wijkverpleegkundige legt in (aandacht- of achterstand)wijken verbindingen met professionals in relevante terreinen als wonen, werken, integratie en zijn casemanager in de samenwerking, waar dat nodig is. - Kan conflicten hanteren en omgaan met dilemma’s
De wijkverpleegkundige M&G kan belangenconflicten hanteren en omgaan met dilemma’s. Ze zoekt naar passende antwoorden en redeneert moreel. De wijkverpleegkundige reflecteert gestructureerd op haar eigen professionele handelen om de kwaliteit van haar werk te toetsen. - Vertaalt maatschappelijke en politieke ontwikkelingen naar cliënten
De wijkverpleegkundige M&G anticipeert op maatschappelijke en politieke ontwikkelingen en vertaalt deze naar nieuwe zorgvragen van individuen en/of groepen. Op basis daarvan kan de wijkverpleegkundige, al dan niet met behulp van epidemiologische gegevens, collectieve preventievoorstellen initiëren, opzetten en leiden. - Maakt deel uit van zelfsturende teams
De wijkverpleegkundige M&G maakt in toenemende mate deel uit van zelfsturende teams en werkt integraal samen. De wijkverpleegkundige kan haar visie op de eigen rol en positie in de samenwerking binnen het eigen team, de eigen organisatie en de lokale / regionale setting beargumenteren vanuit het perspectief van de zorg aan cliënten en diens naaste(n).
Opleiding Verpleegkundige M&G profiel Wijkverpleegkundige
De overgang naar deze nieuwe soort wijkverpleegkundige is geen gemakkelijke. Een opleiding kan u daar zeer zeker bij helpen! Wilt u weten of deze opleiding bij u past? Neem contact op met opleidingsmanager Yvonne Bello van Avans⁺ via ybello@avansplus.nl voor een persoonlijk en vrijblijvend adviesgesprek.
