Je bent werkzaam in het onderwijs waarbij je al enige tijd coördinerende en (ondersteunende) leidinggevende taken verricht. Jouw ambitie is om te groeien richting een leidinggevende functie in het onderwijs. Hoe loop je dat pad? Eerst solliciteren om in functie te komen of eerst een schoolleiders opleiding volgen om in aanmerking te komen voor de functie? Dit vraagstuk houdt velen bezig.
Ook opleiders houden zich bezig met dit vraagstuk. Zeker gezien de tekorten in het onderwijs, niet alleen onder leerkrachten maar ook onder schoolleiders, is dit actueel én relevant. Een opleiding volgen om kennis, vaardigheden en inzichten te verwerven voor de functie die je ambieert klinkt wellicht revolutionair, maar brengt vooral vele voordelen met zich mee. Door eerst op te leiden bied je niet alleen de deelnemer de kans om te groeien, maar breng je direct ook de organisatie waar deze deelnemer werkzaam is in beweging.
Avans+ gelooft in praktijkgericht opleiden waarbij we besturen ondersteunen in het opleiden van hun high potentials, zodat ambitieuze, talentvolle leiders van de toekomst alle ruimte en vertrouwen krijgen om te groeien en daarbij hun organisatie meenemen. Onze opleidingsmanagers Sjoerd Bos en Susanne Vermeer vertellen je er meer over.
Al leiderschapservaring opdoen in de juiste context tijdens je schoolleiders opleiding
De laatste jaren is er aanzienlijk veel veranderd in onderwijsland. Het onderwijs staat niet alleen door de oplopende tekorten aan docenten en schoolleiders onder druk. De maatschappelijke uitdagingen en de vraagstukken die op het onderwijs afkomen zijn groter en complexer dan ooit. Daarmee is de rol van de schoolleider de afgelopen jaren sterk veranderd. Vandaag de dag is een schoolleider niet enkel bezig met de onderwijsinhoudelijke kant, maar ook thema’s als personeelsmanagement, inclusief onderwijs, een gezonde school en in verbinding zijn en blijven met steeds meer partners in en rondom de school zijn een voortdurend punt van aandacht. Dit brede pallet aan taken en de toenemende verwachtingen vormen een uitdaging. Want hoe verbind je als (startend) schoolleider al deze disciplines en zorg je ervoor dat naast de borging van de onderwijskwaliteit voor deze uitdagingen een passende antwoord wordt gegeven? Dit vraagt om een andersoortig leiderschap en aansturing van de organisatie.
‘De weg die we moeten inslaan om een antwoord te hebben op deze vraagstukken, om de kwaliteit van het onderwijs in de toekomst te kunnen blijven waarborgen én tegelijktijdig de tekorten aan schoolleiders op te kunnen vangen, begint bij het scheppen van mogelijkheden voor mensen met ambitie in de juiste werkcontext. Hiervoor moet een omslag gemaakt worden waarbij werkgevers kansen en ruimte geven aan high potentials binnen hun organisatie en waarbij opleiders bereid zijn deze potentials dát te bieden wat hen toerust om als schoolleider van de toekomst aan de slag te gaan’ beginnen Susanne en Sjoerd.
Persoonlijk leiderschap staat centraal voor schoolleiders
Antwoord op de vraag hoe deze omslag dan precies in zijn werk zou moeten gaan, ligt in het opleiden van potentiële schoolleiders die de ambitie hebben om op termijn door te groeien richting een leidinggevende functie. Hoe dit gerealiseerd kan worden legt Sjoerd uit: ‘In de schoolleidersopleidingen van Avans+ verbinden wij vanuit persoonlijk leiderschap de leiderschapspraktijken met de actuele vraagstukken in de eigen organisatie. Zo gaan de deelnemers in de opleidingen Teacher leader en Schoolleider basisbekwaam hands-on aan de slag met het sturen op teamprocessen, het vanuit urgentie leiden van verander- en innovatievraagstukken en wordt er middels een foto van de eigen organisatie vanuit metapositie gekeken naar de driehoek leiderschap-structuur-cultuur. Deze invulling draagt niet alleen bij aan de persoonlijke ontwikkeling, je bent hierdoor direct van toegevoegde waarde voor de schoolorganisatie’.
‘Tegenwoordig zie je steeds vaker dat leerkrachten naast hun primaire lesgevende taken meer coördinerende en (ondersteunende) leidinggevende taken vervullen zonder dat ze daadwerkelijk in een leidinggevende functie zitten. Bij Avans+ zijn we dan ook van mening dat werkcontext en leiderschapspraktijken leidend moeten zijn boven de functie die wordt bekleed bij aanvang van de opleiding. Door de praktijkgerichte insteek van de opleidingen zijn de vaardigheden die ontwikkeld worden direct toepasbaar in de praktijk. Een mooie aanloop richting een mogelijke leidinggevende functie. Eén van de doelen van de opleidingen is dan ook altijd om te groeien als gesprekspartner binnen de school en het schoolbestuur.’ vult Susanne aan.
De ontwikkeling van persoonlijk leiderschap staat centraal in de leiderschapsopleidingen van Avans+. Het ontwikkelassessment voor aanvang van de opleiding vormt hiervoor een belangrijke basis. Aan het begin, tijdens en in de afrondende fase wordt telkens teruggegrepen op de persoonlijke leerdoelen die zijn voortgekomen uit het ontwikkelassessment en het gesprek met de ontwikkelcoach. Lizette, die na afronding van de opleiding Teacher Leader is doorgestroomd naar de opleiding Schoolleider basisbekwaam, vertelt dat het assessment veel inzicht heeft gegeven in haar persoonlijke ontwikkeling. ‘Aan het begin van de Teacher Leader opleiding vulde ik mijn ontwikkelassessment in en na het afronden van de opleiding merkte ik echt dat ik door de opleiding heen gegroeid was in deze ontwikkelpunten. Toen ik daarna aan de opleiding schoolleider basisbekwaam begon, kon ik vanuit deze persoonlijke groei mezelf weer focussen op andere ontwikkelpunten. Doordat je telkens weer teruggrijpt naar dat assessment en evalueert op je persoonlijke doelen realiseerde ik me wat voor groei ik heb doorgemaakt. Dit vond ik erg fijn om te zien en zorgt ervoor dat ik nu met meer zekerheid en vertrouwen in mijn functie als schoolleider sta’.
Duurzame veranderingen door persoonlijke groei
‘Het is mooi om te zien hoe deelnemers groeien tijdens de opleiding. Dat kunnen leerkrachten zijn die je hun leiderschap ziet ontwikkelen en vervolgens doorstromen naar een bijpassende functie. Maar ook schoolleiders die hun blik verruimen van interne gerichtheid naar meer verbinding met de externe omgeving. Waardevrij observeren en besluitenvorming op basis vanuit een onderzoeksmatige aanpak zijn daarbij essentieel’ legt Susanne uit. ‘We zien dat veel deelnemers tijdens de opleiding doorgroeien van deels onbewust bekwaam (intuïtief) handelen naar meer bewust bekwaam handelen. Door de opgedane kennis, vaardigheden en inzichten is het handelingsrepertoire verbreed en gaan de deelnemers gerichter interveniëren waarbij verschillende soorten leiderschapsstijlen worden aangewend passend bij de uitdaging en casuïstiek’, voegt Sjoerd hier nog aan toe. ‘Het ontwikkelen van urgentiebesef en vanuit dit besef betrokkenheid genereren bij het team leidt tot duurzame veranderingen in een organisatie: ‘Want als de urgentie wordt gevoeld, dan wordt het waarom achter de verandering ook breder gedragen. Als je op deze manier als schoolleider kunt handelen, dan creëer je niet alleen draagvlak binnen het MT maar binnen de gehele organisatie. Dan kun je stapje voor stapje veranderingen teweegbrengen en bouwen aan de kwaliteit van het onderwijs’.
Maaike, die zelf net is afgestuurd als schoolleider herkent dit. ‘Ik merk dat ik nu, in tegenstelling tot voor mijn studie, veel meer naar de grote lijnen kan kijken en als klankbord kan dienen voor de rest van het schoolbestuur. Ik krijg heel vaak te horen dat mijn visie en opmerkingen die ik plaats bij bepaalde beslissingen echte leiderschapskwaliteit hebben. Deze manier van denken en analyseren heb ik geleerd tijdens de opleiding. Met name de ontwikkelassessments hebben hier enorm aan bijgedragen’. Agnita, schoolleider basisbekwaam en onlangs gestart met de opleiding schoolleider vakbekwaam herkent dit: ‘Door de competenties die ik heb ontwikkeld in de opleiding, voel ik me nu veel zekerder binnen het managementteam. Ik zou het niet fijn vinden als ik deze basis zou moeten missen en enkel terug zou kunnen vallen op ervaring. Mijn collega’s uit het managementteam, met meer jaren ervaring dan ikzelf, zien ook dat ik door de opleiding een goede inhoudelijke visie op het beleid heb ontwikkeld en moedigen me aan om wat ik geleerd heb direct in de praktijk te brengen. Op deze manier merk ik dat we als managementteam de organisatie stapje voor stapje laten groeien. Dat ik daar een inhoudelijke bijdrage aan kan leveren, vind ik erg mooi om te zien. Voor mezelf maar ook voor mijn schoolorganisatie’.
Vrijblijvend advies over onze schoolleidersopleidingen?
Ben je nieuwsgierig geworden naar onze doorgaande leerlijn leiderschap of één van onze opleiding en wil je meer weten wat Avans+ mogelijk voor jou of jouw organisatie kan betekenen? Download de brochure of vraag een vrijblijvend adviesgesprek aan met Susanne of Sjoerd. Zij helpen je graag verder.
Benieuwd naar de doorlopende leerlijn leiderschap voor het po, vo en mbo die je bij Avans+ kan volgen? Bekijk hier de infographic.
